Αν δείτε δείγματα από τις εργασίες μας που αφορούν τον σχεδιασμό λογοτύπου και εταιρικής ταυτότητας, θα καταλάβετε πως ακολουθούμε μια πολύ συγκεκριμένη διαδικασία ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.
Καταρχάς, έχουμε αποφασίσει να δίνουμε ένα αυθεντικό και μοναδικό αποτέλεσμα στον πελάτη, είναι μια απόφαση που έρχεται να καλύψει την μοναδικότητα της εταιρικής εικόνας που ο πελάτης μας έχει ανάγκη. Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να σχεδιάσουμε και να δώσουμε λύσεις οι οποίες μοιάζουν με κάτι άλλο ή ακολουθούν μια τάση της εποχής, οι οποίες μπορεί να έχουν κάποια αξία σήμερα, αλλά δεν αποκλείεται να δείχνουν «παλιές» σε μικρό χρονικό διάστημα.
Ας δούμε τα βήματα που εμείς ακολουθούμε.
01. Η πρώτη συνάντηση, ο ορισμός του έργου, το «design brief».
Σε αυτή τη φάση γίνεται η πρώτη επαφή με τον πελάτη, κατά την οποία ο σχεδιαστής εξηγεί τη διαδικασία για την υλοποίηση του έργου, ενώ ο πελάτης έχει την ευκαιρία να αναφέρει τους στόχους και τις ανάγκες του. Ορίζεται δηλαδή το έργο σε τέτοιο σημείο, ώστε και οι δυο πλευρές να είναι σύμφωνες για το τι θα υλοποιηθεί. Είναι κοινή πρακτική να παρουσιάζονται στον πελάτη προηγούμενες εργασίες, έτσι ώστε αυτός να αντιληφθεί τη λογική πίσω από τον σχεδιασμό λογοτύπου και της εταιρικής ταυτότητας. Σημαντικό επίσης είναι να κατανοήσει ο σχεδιαστής τον πελάτη και την επιχείρηση ή το προϊόν του, το όραμα και το στυλ του. Συχνά, οι πελάτες δεν έχουν ξεκαθαρίσει τέτοια ζητήματα με σαφήνεια πριν αποταθούν σε ένα δημιουργικό γραφείο, ειδικά όταν πρόκειται για λανσάρισμα – νέο εγχείρημα, οπότε και θα πρέπει να λάβουν την κατάλληλη βοήθεια για να ορίσουν σφαιρικά την ταυτότητα της δουλειάς ή του προϊόντος τους.
02. Η εκτίμηση κόστους του έργου.
Βάσει του ορισμού του έργου γίνεται και η εκτίμηση του κόστους και του χρόνου υλοποίησης. Η εκτίμηση έργου συνήθως αποστέλλεται με email και ανάλογα με την ανταπόκριση του πελάτη η διαδικασία προχωρά στο επόμενο βήμα. Σε αυτή τη φάση ο πελάτης μπορεί να προσθέσει ή να αφαιρέσει εφαρμογές της εταιρικής ταυτότητας.
03. Η οικονομική προσφορά.
Αν η εκτίμηση βρει σύμφωνο τον πελάτη, τότε αποστέλλεται η επίσημη οικονομική προσφορά, που έχει μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού, στο οποίο αναφέρονται αναλυτικά όλοι οι όροι της συμφωνίας. Αυτή περιλαμβάνει τον τρόπο και τη λογική της κοστολόγησης, τους τρόπους πληρωμής, τους ειδικούς όρους που αναφέρονται στα πνευματικά δικαιώματα και δικαιώματα χρήσης, τους όρους εμπιστευτικότητας, τους τρόπους επικοινωνίας και φυσικά το κοστολόγιο.
04. Η ονοματοθεσία.
Πριν από τη φάση του σχεδιασμού, θα πρέπει να είμαστε σίγουροι πως το όνομα που ο πελάτης έχει επιλέξει για την εταιρεία του είναι σωστό και μοναδικό, αν ακούγεται και γράφεται σωστά. Στην περίπτωση που ζητείται από το δημιουργικό γραφείο η εύρεση του ονόματος, αυτό γίνεται σε συνεργασία με επαγγελματία κειμενογράφο και, κατόπιν έρευνας, παρουσιάζονται στον πελάτη οι σχετικές προτάσεις. Συνήθως η κάθε πρόταση συμπεριλαμβάνει και μία πρώτη βασική ιδέα για την εταιρεία. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι το πιο βασικό σε μια μάρκα – brand είναι το όνομα. Είναι τελικά αυτό που θα μείνει στη μνήμη του κοινού και που δύσκολα μπορεί να αλλάξει. Το σήμα μπορεί να αλλάξει, οι εφαρμογές της εταιρικής ταυτότητας θα πρέπει να αλλάζουν, το όνομα όμως είναι αυτό που μεταφέρει την ιστορία μιας εταιρείας ή ενός προϊόντος στους πελάτες.
Το πιο βασικό σε μια μάρκα είναι το όνομα, αυτό που θα μείνει, αυτό που αλλάζει δύσκολα. Το σήμα μπορεί να αλλάξει, οι εφαρμογές της εταιρικής θα πρέπει να αλλάζουν, το όνομα όμως είναι αυτό που μεταφέρει την ιστορία, στους πελάτες του πελάτη.
05. Η έρευνα, η μελέτη σχεδιασμού, ο σχεδιασμός και η πρώτη παρουσίαση.
Αφού οριστεί το χρονοδιάγραμμα μαζί με τον πελάτη, ακολουθεί η έρευνα και τα πρώτα προσχέδια, τα οποία θα πρέπει να γίνονται πάντα «στο χέρι».
Οι βασικές αρχές σε σχέση με τον σχεδιασμό ενός λογότυπου είναι οι ακόλουθες: να είναι αυθεντικό, μοναδικό, να λειτουργεί σωστά σε ένα χρώμα (μονόχρωμη εκτύπωση) και να λειτουργεί σωστά τόσο σε μικρές όσο και σε μεγάλες διαστάσεις. Κατόπιν αυτού ακολουθεί ο πρώτος σχεδιασμός στον υπολογιστή και γίνεται η επιλογή της τυπογραφίας.
Παραδοσιακά, οι βασικές λύσεις για ένα λογότυπο είναι τρεις:
α) λογότυπο με σύμβολο,
β) λογότυπο που έχει μια σχεδιαστική λεπτομέρεια στα γράμματα και ίσως μπορεί να λειτουργεί και σαν αυτόνομο σύμβολο,
γ) τυπογραφικό σύμβολο (type as logo), δηλαδή η ίδια η γραφή είναι και το τελικό λογότυπο.
Στη φάση της πρώτης παρουσίασης, επιλέγονται δύο έως τρεις προτάσεις που αντιπροσωπεύουν αντίστοιχο αριθμό διαφορετικών ιδεών και όλες στηρίζονται στα στοιχεία που έχουν επιλεγεί από κοινού με τον πελάτη (απαντάμε στο design brief). Η παρουσίαση περιλαμβάνει την ιδέα της κάθε λύσης, μονόχρωμες και έγχρωμες εκδοχές του λογοτύπου, επιλογές από ένα έως τρία βασικά χρώματα για την κάθε εκδοχή και κάποιες ενδεικτικές εφαρμογές (π.χ. εφαρμογή σε επιστολόχαρτο και επαγγελματική κάρτα), ώστε να γίνει κατανοητό και το περιβάλλον στο οποίο «ζει» το λογότυπο. Αυτή η φάση είναι και η πιο κρίσιμη, μιας και ο πελάτης μπορεί να δει τις κατευθύνσεις για την εικόνα-ταυτότητα που θα μπορεί να έχει η εταιρεία του.
06. Η ανταπόκριση του πελάτη.
Αφού ολοκληρωθεί η παρουσίαση των προτάσεων, δίδεται χρόνος στον πελάτη ώστε να απαντήσει για το αν θα επιλέξει μία από τις προτάσεις ως έχει, αν θα επιλέξει μία που ίσως να χρειάζεται περισσότερη εργασία ή και να απορρίψει τις προτάσεις αυτές. Αυτό σημαίνει πως, ανάλογα με την επιλογή του, θα πρέπει είτε να επαναληφθεί εκ νέου η φάση του σχεδιασμού για μία ή δύο επιπλέον προτάσεις -που όμως έχουν σχέση με τις παρατηρήσεις του- είτε να προχωρήσει η διαδικασία για τη δημιουργία των τελικών αρχείων. Η εμπειρία δείχνει ότι η φάση αυτή είναι και η πιο εποικοδομητική, μιας και ο πελάτης έχει κατανοήσει τις ιδέες τού σχεδιαστή και αυτός με τη σειρά του έχει αντιληφθεί καλύτερα το όραμα του πελάτη.
07. Οι διορθώσεις και τα τελικά αρχεία λογοτύπου.
Αφότου οι δυο πλευρές καταλήξουν στη μορφή του λογοτύπου, ορίζονται τα χρώματα με βάση τη σκάλα Pantone. Από εκεί ορίζονται τα αντίστοιχα χρώματα τετραχρωμίας CMYK, τα χρώματα σε RGB και τα HEX και RAL. Δίδεται ένα αρχείο .pdf με τους χρωματικούς κώδικες και τις βασικές εκδοχές του λογοτύπου, ανάλογα πάντα με τη λύση. Π.χ. πώς λειτουργεί σε πλάγια ή οριζόντια διάταξη. Το πώς λειτουργεί σε μονόχρωμη εκτύπωση, με φόντο σε έγχρωμο ή φόντο σκούρο, σε πολύ μικρές ή μεγάλες διαστάσεις.
Το αρχείο είναι «ανοιχτό» και ο πελάτης πρέπει να το κρατήσει και να το στέλνει όπως είναι κάθε φορά που κάποιος συνεργάτης (τυπογράφος, κατασκευαστής, προγραμματιστής) τού το ζητάει. Κανένας εκτός από τον σχεδιαστή δεν μπορεί να αλλάξει τα χρώματα ή τη μορφή των σχεδίων του λογοτύπου που έχουν οριστεί και συμφωνηθεί.
08. Τα δικαιώματα χρήσης. Κατοχύρωση σημάτων.
Τα λογότυπα έχουν πάντα απεριόριστα δικαιώματα χρήσης, χρονικά και τοπικά, που ορίζονται με βάση την οικεία νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων. Ανάλογα με τον τόπο στον οποίο η εταιρεία δραστηριοποιείται θα πρέπει να γίνεται και η σχετική κατοχύρωση του σήματος. Τα πνευματικά δικαιώματα παραμένουν στο δημιουργικό γραφείο. Σε περίπτωση που η εταιρεία αλλάξει ιδιοκτήτη ή πουληθεί, για να μεταβιβαστεί το σήμα/λογότυπο που αποτελεί και περιουσιακό στοιχείο της εταιρείας θα χρειαστεί και η σύμφωνη γνώμη του σχεδιαστή. Σε περιπτώσεις franchise καταστημάτων, υπολογίζεται ένα (χαμηλό) κόστος μεταβίβασης και χρήσης ανά ιδιοκτήτη.
09. Ο σχεδιασμός της εταιρικής ταυτότητας.
Αφότου οριστικοποιηθεί ό,τι αφορά το λογότυπο, ακολουθεί ο σχεδιασμός των εφαρμογών της εταιρικής ταυτότητας. Σε αυτή την πιο ώριμη για το έργο φάση παρουσιάζονται δυο διαφορετικές κατευθύνσεις. Κατά κανόνα, αρχικά σχεδιάζονται οι βασικές εφαρμογές που αφορούν εταιρικές κάρτες, επιστολόχαρτα, φακέλους αλληλογραφίας. Μετά, ανάλογα τις ανάγκες του πελάτη, ακολουθούν εφαρμογές όπως: φόλντερς, τιμολόγια, διάφορες κάρτες ειδικής χρήσης, ταμπέλες καταστήματος ή ταμπέλες για τη σήμανση ενός χώρου, οχήματα, κουτιά συσκευασίας, σακούλες κλπ. Το κάθε έργο είναι μοναδικό και έχει τις δικές του προδιαγραφές, που έχουν οριστεί στο design brief.
10. Παραγωγή, κλείσιμο αρχείων και εκτύπωση εφαρμογών.
Στο στάδιο αυτό ορίζονται οι προδιαγραφές εκτύπωσης, επιλέγονται τα χαρτιά και οι ποσότητες, και ανάλογα με το κόστος ή τις ειδικές απαιτήσεις της παραγωγής γίνεται η επιλογή του κατάλληλου συνεργάτη για την ολοκλήρωσή της. Τα «κλειστά» αρχεία αποστέλλονται στον τυπογράφο – εκτυπωτή, και ορίζεται η διαδικασία της εκτύπωσης. Η επιμέλεια του τελικού αποτελέσματος, όπως το πώς εκτυπώθηκε το χρώμα που έχει επιλεγεί στον συγκεκριμένο τύπο χαρτιού ή τη σωστή απόδοση του χρώματος σε επιχρισμένα [π.χ. Velvet] ή μη επιχρισμένα χαρτιά [π.χ. χαρτιά γραφής], έτσι ώστε να υπάρχει ένα συνολικό αποτέλεσμα με χρωματική συνέπεια σε όλες τις εφαρμογές, γίνεται το δημιουργικό γραφείο.
11. Ολοκλήρωση έργου. Design Manual.
Στο τέλος, και αν το αποτέλεσμα ανταποκρίνεται στις ορισθείσες προδιαγραφές, οι εφαρμογές παραδίδονται στον πελάτη, από τον οποίο ζητείται ανατροφοδότηση για την ορθή διεκπεραίωση του συμφωνηθέντος έργου.
Σε ειδικές περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργηθεί ένα «brand manual», μιας έκδοσης δηλαδή που περιλαμβάνει όλους τους κανόνες για τη σωστή χρήση του λογοτύπου και της εταιρικής ταυτότητας. Το manual έχει ως στόχο να διατηρήσει τη συνέπεια της εταιρικής ταυτότητας στα χρόνια που αυτή η ταυτότητα θα είναι ενεργή.